Τι είναι η αμηνόρροια;
Η αμηνόρροια είναι η απουσία εμμήνου ρύσεως σε γυναίκα που βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία. Δεν αποτελεί από μόνη της πάθηση, αλλά σύμπτωμα που υποδηλώνει κάποια διαταραχή του ορμονικού ή αναπαραγωγικού συστήματος.
Διακρίνεται σε δύο κατηγορίες:
Πρωτοπαθής αμηνόρροια: όταν μια κοπέλα δεν έχει εμφανίσει ποτέ περίοδο μέχρι την ηλικία των 15–16 ετών.
Δευτεροπαθής αμηνόρροια: όταν μια γυναίκα που είχε φυσιολογική έμμηνο ρύση, διακόπτει την περίοδό της για τουλάχιστον 3 συνεχόμενους μήνες (ή 6 σε περιπτώσεις αραιών κύκλων).
Ποια είναι τα πιθανά συμπτώματα;
Εκτός από την απουσία περιόδου, μπορεί να συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα, ανάλογα με την υποκείμενη αιτία:
- Ακμή ή λιπαρότητα
- Αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο ή στο σώμα (υπερτρίχωση)
- Απώλεια μαλλιών
- Μεταβολές βάρους (κυρίως αύξηση ή έντονη απώλεια)
- Πόνοι στη λεκάνη ή στην κοιλιά
- Εκκρίσεις από τις θηλές
- Συναισθηματική αστάθεια, αϋπνία, εξάψεις
Πού οφείλεται;
Η αμηνόρροια μπορεί να έχει πολλές και διαφορετικές αιτίες, οι οποίες σχετίζονται με:
Πρωτοπαθής αμηνόρροια:
- Χρωμοσωμικές ή γενετικές ανωμαλίες (π.χ. σύνδρομο Turner)
- Συγγενείς δυσπλασίες της μήτρας ή του κόλπου
- Καθυστέρηση στην ωρίμανση του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-ωοθήκες
Δευτεροπαθής αμηνόρροια:
- Εγκυμοσύνη (πρώτο που πρέπει να αποκλειστεί)
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
- Θυρεοειδοπάθειες (υπο- ή υπερθυρεοειδισμός)
- Υπερπρολακτιναιμία
- Ακραία απώλεια βάρους ή νευρική ανορεξία
- Έντονο σωματικό ή ψυχικό στρες
- Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια (εμμηνόπαυση πριν τα 40)
- Χρήση φαρμάκων (αντισυλληπτικά, ψυχοφάρμακα)
- Σύνδρομο Asherman (συμφύσεις στη μήτρα μετά από επεμβάσεις ή αποξέσεις)
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διερεύνηση της αμηνόρροιας απαιτεί συστηματική προσέγγιση:
- Λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού
- Γυναικολογική εξέταση
- Έλεγχος εγκυμοσύνης (β-hCG)
- Ορμονικός έλεγχος: FSH, LH, TSH, προλακτίνη, οιστραδιόλη, τεστοστερόνη, DHEAS
- Υπερηχογράφημα πυέλου: για έλεγχο μήτρας και ωοθηκών
- Αξονική ή μαγνητική τομογραφία υπόφυσης (σε ειδικές περιπτώσεις)
- Τεστ πρόκλησης με προγεστερόνη και/ή οιστρογόνα
Η ακριβής διάγνωση καθορίζει και την κατάλληλη θεραπεία.
Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Η θεραπεία της αμηνόρροιας εξαρτάται από την αιτία, την ηλικία της γυναίκας και το αν επιθυμεί τεκνοποίηση.
Ενδεικτικές θεραπείες:
- Ορμονική ρύθμιση με προγεσταγόνα, αντισυλληπτικά ή θεραπεία υποκατάστασης
- Θεραπεία υποκείμενης πάθησης (θυρεοειδής, προλακτίνη, PCOS κ.ά.)
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής: διατροφή, μείωση στρες, αποκατάσταση φυσιολογικού βάρους
- Αντιμετώπιση συμφύσεων (χειρουργικά, σε σύνδρομο Asherman)
- Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, σε περιπτώσεις υπογονιμότητας ή πρώιμης ωοθηκικής ανεπάρκειας
Πότε να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο;
- Αν δεν έχει ξεκινήσει η περίοδος μέχρι τα 15–16 έτη
- Αν σταματήσει η περίοδος για >3 μήνες χωρίς προφανή λόγο
- Αν συνοδεύεται από ανεπιθύμητες αλλαγές (τριχοφυΐα, ακμή, αυξομειώσεις βάρους)
- Αν υπάρχει ιστορικό υπογονιμότητας
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μπορεί να προλάβει σοβαρές επιπλοκές και να αποκαταστήσει τη φυσιολογική λειτουργία του κύκλου.