Τι είναι
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως. Οφείλεται κυρίως σε εμμένουσα λοίμωξη από ογκογόνους τύπους του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και μπορεί να προληφθεί σε μεγάλο βαθμό μέσω του εμβολιασμού και του συστηματικού προληπτικού ελέγχου (τεστ Παπανικολάου και HPV-DNA test).
Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές, καθώς η νόσος στα αρχικά της στάδια είναι πλήρως ιάσιμη με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές.
Παράγοντες κινδύνου
- εμμένουσα λοίμωξη από ογκογόνους τύπους HPV
- μη εμβολιασμός έναντι του HPV
- έναρξη σεξουαλικών επαφών σε νεαρή ηλικία και πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι
- κάπνισμα
- ανοσοκαταστολή
- έλλειψη τακτικού προληπτικού ελέγχου
Συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του τραχήλου μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματικός. Όταν υπάρχουν συμπτώματα, αυτά περιλαμβάνουν:
- παθολογική κολπική αιμορραγία (μετά από επαφή, μεταξύ περιόδων ή μετά την εμμηνόπαυση)
- δύσοσμες ή υδαρείς κολπικές εκκρίσεις
- πόνος χαμηλά στην κοιλιά ή στη λεκάνη
- πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή
Κάθε ανεξήγητη αιμορραγία πρέπει να διερευνάται άμεσα.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με συνδυασμό εξετάσεων:
- Τεστ Παπανικολάου και HPV-DNA test για τον εντοπισμό προκαρκινικών αλλοιώσεων
- Κολποσκόπηση με λήψη βιοψιών από ύποπτες περιοχές του τραχήλου
- Απεικονιστικός έλεγχος (μαγνητική ή αξονική τομογραφία) για την εκτίμηση της έκτασης της νόσου σε προχωρημένα στάδια
Διατήρηση της γονιμότητας
Ο καρκίνος του τραχήλου συχνά αφορά νεότερες γυναίκες που δεν έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους. Στα αρχικά στάδια μπορεί να εφαρμοστεί θεραπεία διατήρησης της γονιμότητας, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια:
- αρνητικοί λεμφαδένες μετά από έλεγχο με τη τεχνική του φρουρού λεμφαδένα (sentinel node)
- μικρός όγκος (<2 cm) και ελεύθερα χειρουργικά όρια
Οι επιλογές περιλαμβάνουν:
- ευρεία κωνοειδή εκτομή του τραχήλου με πυελική λεμφαδενεκτομή (λαπαροσκοπικά)
- ριζική τραχηλεκτομή: αφαίρεση του τραχήλου, διατηρώντας το σώμα της μήτρας και τις σάλπιγγες – ωοθήκες, σε συνδυασμό με λεμφαδενικό έλεγχο
Μετά από θεραπεία διατήρησης γονιμότητας, κάθε εγκυμοσύνη θεωρείται υψηλού κινδύνου και πρέπει να παρακολουθείται σε εξειδικευμένο μαιευτικό κέντρο. Ο τοκετός πραγματοποιείται με καισαρική τομή.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η επιλογή της χειρουργικής τεχνικής εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και το μέγεθος του όγκου. Η ριζική υστερεκτομή, που περιλαμβάνει την αφαίρεση της μήτρας, του τραχήλου, των παραμητρίων και των λεμφαδένων, μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά, ρομποτικά ή με λαπαροτομία (ανοικτή χειρουργική), ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περίπτωσης και τις ογκολογικές απαιτήσεις.
Η τεχνική του φρουρού λεμφαδένα έχει αλλάξει τα δεδομένα στη χειρουργική του καρκίνου του τραχήλου: με τη χρήση πράσινου της ινδοκυανίνης (ICG) εντοπίζονται οι πρώτοι λεμφαδένες που δέχονται λέμφο από τον τράχηλο και αφαιρούνται, μειώνοντας την ανάγκη εκτεταμένων λεμφαδενεκτομών και τις πιθανές επιπλοκές (π.χ. λεμφοίδημα κάτω άκρων).
Σε πιο προχωρημένα στάδια, η θεραπεία είναι συνδυαστική και περιλαμβάνει ριζική υστερεκτομή με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία, με στόχο τον έλεγχο της νόσου και την καλύτερη ογκολογική πρόγνωση.
Η εμπειρία της ομάδας μας
Οι ιατροί Δημήτρης Ευαγγελινός, MD, PhD και Παρασκευή Σκαφιδά, MD, PhD διαθέτουν μεγάλη εμπειρία στη χειρουργική του καρκίνου του τραχήλου, με πολυάριθμες επεμβάσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα: από τις θεραπείες διατήρησης της γονιμότητας έως τις πιο σύνθετες ριζικές επεμβάσεις.
Ήταν από τους πρώτους που εφάρμοσαν στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης την τεχνική του φρουρού λεμφαδένα με χρήση ICG, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Η επιλογή της τεχνικής (λαπαροσκοπική, ρομποτική ή λαπαροτομία) γίνεται πάντα με βάση το στάδιο της νόσου, την ασφάλεια της ασθενούς και το καλύτερο ογκολογικό αποτέλεσμα, ακολουθώντας πιστά τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (ESGO/ESTRO/ESP και NCCN).