Τι είναι οι συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας και του τραχήλου;
Οι συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας και του τραχήλου είναι δομικές ανωμαλίες που προκύπτουν κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη του αναπαραγωγικού συστήματος. Οφείλονται σε ατελή σύντηξη ή απορρόφηση των παραμεσονεφρικών (Müllerian) πόρων και μπορεί να επηρεάζουν τη γονιμότητα, την κύηση ή και τη φυσιολογική εμμηνορρυσία. Πολλές φορές δεν προκαλούν συμπτώματα και διαγιγνώσκονται μόνο κατά τη διερεύνηση υπογονιμότητας ή αποβολών.
Τύποι συγγενών ανωμαλιών
Δίκερη μήτρα
Η μήτρα έχει δύο ενδομητρικές κοιλότητες, λόγω ελλιπούς σύντηξης των Müllerian πόρων. Μπορεί να προκαλέσει αποβολές ή πρόωρο τοκετό.
Δίδελφυς μήτρα
Υπάρχει πλήρης διαχωρισμός της μήτρας σε δύο ημιμήτρες με ξεχωριστούς τραχήλους (σπάνια). Συχνά ασυμπτωματική.
Διάφραγμα μήτρας (μητριαίο διάφραγμα)
Παραμένει ένας ινώδης ιστός (διάφραγμα) εντός της μήτρας λόγω ατελούς απορρόφησης. Συχνά συνδέεται με αποβολές ή εμφύτευση εκτός διαφράγματος.
Μονόκερη μήτρα
Ανάπτυξη μόνο του ενός Müllerian πόρου. Συνήθως μικρότερη μήτρα, με περιορισμένες αναπαραγωγικές δυνατότητες και αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών.
Απλασία ή υποπλασία μήτρας (π.χ. σύνδρομο Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser)
Η μήτρα λείπει εντελώς ή υποαναπτύσσεται. Οι γυναίκες δεν έχουν έμμηνο ρύση (πρωτοπαθής αμηνόρροια) και δεν μπορούν να κυοφορήσουν φυσιολογικά.
Ανωμαλίες του τραχήλου
Περιλαμβάνουν διπλό τράχηλο, ατρησία ή στενώματα του τραχηλικού σωλήνα. Μπορούν να εμποδίζουν τη σύλληψη ή την έξοδο του αίματος της περιόδου.
Ποια είναι τα πιθανά συμπτώματα;
- Ακανόνιστη ή δύσκολη έμμηνος ρύση (σε ορισμένους τύπους)
- Υπογονιμότητα ή δυσκολία σύλληψης
- Επαναλαμβανόμενες αποβολές πρώτου τριμήνου
- Πρόωρος τοκετός ή ανωμαλίες θέσης του εμβρύου
- Πόνος κατά την έμμηνο ρύση (σε περιπτώσεις παγιδευμένου αίματος λόγω απόφραξης)
Πολλές γυναίκες δεν εμφανίζουν συμπτώματα και η ανωμαλία ανακαλύπτεται τυχαία.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
- Διακολπικό υπερηχογράφημα (συχνά τρισδιάστατο 3D) για αρχική εκτίμηση της μορφολογίας της μήτρας
- Υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) για απεικόνιση του ενδομητρικού σχήματος
- Μαγνητική τομογραφία πυέλου (MRI) για πιο λεπτομερή ανατομική εκτίμηση
- Υστεροσκόπηση και λαπαροσκόπηση – συχνά συνδυάζονται για επιβεβαίωση και ταυτόχρονη διόρθωση
- Κλινική εξέταση – σε ανωμαλίες του τραχήλου ή του κόλπου
Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της ανωμαλίας καθώς και από το αν υπάρχουν προβλήματα γονιμότητας ή κύησης:
- Υστεροσκοπική αφαίρεση διαφράγματος μήτρας – αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχούς κύησης
- Ανακατασκευή μήτρας (metroplasty) σε επιλεγμένες περιπτώσεις (κυρίως παλαιότερα)
- Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (IVF) όταν η φυσιολογική σύλληψη είναι δύσκολη
- Εναλλακτικές επιλογές τεκνοποίησης (π.χ. παρένθετη μητέρα), σε περιπτώσεις απλασίας
- Προσεκτική παρακολούθηση εγκυμοσύνης σε γυναίκες με γνωστές ανωμαλίες λόγω αυξημένου κινδύνου επιπλοκών